“เธอดูหน้าตาขาวซีดจัง ควรบำรุงด้วยโสมตังกุยจั้บ”
“ผู้หญิงหลังคลอดเสียเลือดมาก ต้องกินยาบำรุงเลือด”
“ดิฉันมือเท้าเย็นง่าย เล็บขาวซีด ใจสั่น นอนไม่หลับ หลับแล้วฝันไม่หยุด ไปหาหมอจีน หมอบอกว่าเป็นเพราะเลือด ไปเลี้ยงหัวใจไม่พอ”
“ดิฉันแขนขาชา เป็นตะคริวบ่อย ตาแห้งมองไม่ชัดตอนกลางคืน หมอจีนบอกว่าเป็นเพราะเลือดไปเลี้ยงตับไม่ดีพอ”
เรื่องของเลือด ในความหมายของแพทย์แผนจีนคืออะไร
เลือดคือของเหลวข้นสีแดงที่อยู่ในหลอดเลือด เป็นส่วนประกอบของร่างกายและเป็นตัวหล่อเลี้ยงพื้นฐานให้กับการดำรงอยู่ของชีวิต
เลือดจะต้องไหลเวียนคล่อง และไหลอยู่ในหลอดเลือด และตัวเลือดเองต้องเป็นเลือดที่มีคุณภาพ
เลือด เกิดได้อย่างไร เลือดที่มีคุณภาพดีเกี่ยวข้องกับอะไร
เลือดเกิดจากอาหารที่ได้รับการย่อยดูดซึม และแปรเปลี่ยนเป็นหยิงซี่ และจินเย่
หยิงซี่ เป็นส่วนสุดยอดที่ดีที่สุดของสารอาหารที่เกิดจากการย่อยดูดซึมและกลายเป็นส่วนของเลือดเพื่อนำไปบำรุงเลี้ยงร่างกาย
จินเย่ คือส่วนของสารน้ำ ของเหลวในร่างกาย ที่สามารถซึมผ่านเข้าสู่หลอดเลือดได้
เลือดที่ดีมีคุณภาพมาจากปัจจัยหลายประการ คือ
1. อาหารที่กินเข้าไป
2. การทำงานหรือพลังของม้ามและกระเพาะ-อาหาร ซึ่งทำหน้าที่เกี่ยวกับการย่อยอาหารและดูดซึมอาหาร รวมทั้งแปรเปลี่ยนสารอาหารให้เป็นเลือด
3. การทำงานของปอด ที่จะทำให้เลือดเป็นเลือดที่สดและสะอาด
4. การทำงานของไต ไตมีหน้าที่เก็บจิง (ซึ่งเกี่ยวข้องกับระบบประสาทอัตโนมัติและการหลั่งสาร คัดหลั่งฮอร์โมน เอนไซม์) ไตสร้างไขกระดูก (ไขกระดูกสร้างเม็ดเลือดแดง)
ดังนั้น คนที่ซีดเนื่องจากเลือดมีปัญหา จึงต้องพิจารณาความผิดปกติของอวัยวะภายในต่างๆ ว่าอะไรเป็นสาเหตุหลัก
ความผิดปกติเกี่ยวกับเลือดในทางศาสตร์แพทย์ แผนจีนได้แก่อะไรบ้าง
1. ภาวะเลือดพร่อง
2. ภาวะเลือดอุดกั้น
3. ภาวะเลือดร้อน
4. ภาวะเลือดเย็น
5. ภาวะเลือดแห้ง
6. ภาวะเลือดและพลังพร่อง
7. ภาวะพลังพร่องทำให้เลือดอุดกั้น
ภาวะเลือดพร่องมีความหมายอย่างไร มีอาการและอาการแสดงออกอย่างไร
ภาวะเลือดพร่อง เป็นภาวะการขาดเลือด ทำให้อวัยวะภายในจั้งฝู่ขาดเลือดหล่อเลี้ยง ทำให้ใบหน้าขาวซีดหรือเหลืองซีดร่วมกับมีอาการเวียนศีรษะ ตาลาย ใจสั่น นอนไม่หลับ บางครั้งมีอาการแขนขาชา ในสตรีจะมีประจำเดือนน้อยสีซีด ประจำเดือนมาช้ากว่ากำหนด กระทั่งขาดประจำเดือน
การตรวจร่างกาย ตัวลิ้นขาวซีด ชีพจรเล็กไม่มีแรง
สาเหตุของเลือดพร่องที่พบบ่อยๆ ได้แก่อะไร
1. ระบบการย่อย ม้ามและกระเพาะอาหารพร่อง
2. เสียเลือดเรื้อรังจากโรคต่างๆ เช่น โรคแผลในกระเพาะอาหาร
3. เครียดเรื้อรัง ทำให้เลือดและยินพร่อง
4. เลือดอุดกั้น ทำให้สร้างเลือดใหม่ไม่ได้
5. จิงของไตไม่พอ ไม่สามารถเปลี่ยนเป็นเลือด
6. พยาธิในลำไส้ ทำให้เสียเลือดต่อเนื่อง
ผลของเลือดพร่องเกิดอะไรขึ้น
เลือดให้การหล่อเลี้ยง ถ้าเลือดเพียงพอ สีผิวจะแดงมีน้ำมีนวล ถ้าเลือดพร่อง กล้ามเนื้อผิวหนัง ใบหน้าริมฝีปาก เล็บ ตัวลิ้นซีดขาวไร้ชีวิตชีวา เลือดไปเลี้ยงที่ ตาและศีรษะไม่พอ ทำให้เวียนศีรษะ ตาลาย ความมีชีวิตชีวาอาศัยเลือด เลือดพร่องทำให้หัวใจและสมอง ขาดการหล่อเลี้ยง เกิดอาการใจสั่น นอนไม่หลับ เลือดที่ไปเลี้ยงแขนขาน้อยลง มีอาการชามือเท้า ในสตรีเมื่อขาดเลือด ประจำเดือนก็น้อยจนกระทั่งไม่มีประจำเดือน ชีพจรขนาดเล็ก ไม่มีกำลัง
ผลต่อเนื่องของการเกิดเลือดพร่องเรื้อรังทำให้ เกิด
1. พลังพร่องตามมา เกิดภาวะเลือดและพลังพร่อง
2. เกิดผลกระทบต่อหัวใจและตับ ทำให้เลือดหัวใจพร่อง เลือดของตับพร่อง
3. ทำให้ขาดจิง เลือดไม่เปลี่ยนเป็นจิง เกิดจิงของตับและไตแห้ง (ภาวะฮอร์โมนต่างๆ ลดลง)
4. เอ็นและชีพจรขาดอาหาร ถ้าเป็นมากจะเกิด ลมภายในร่างกาย (อาการสั่นเกร็ง อัมพฤกษ์ อัมพาต )