หงจิ่งเทียน (红景天) สุดยอดสมุนไพรทิเบต กับอาการแพ้ที่สูง

คนที่คิดจะไปเที่ยวทิเบต “ดินแดนแห่งกงล้อและมนตรา” หรือที่เรียกกันว่า “หลังคาโลก” (世界屋脊) ต้องมีการเตรียมตัวรับกับการเปลี่ยนแปลงของอากาศและความสูง เนื่องด้วยอากาศที่หนาวเย็น มีความกดอากาศต่ำ และมีปริมาณออกซิเจนในอากาศต่ำมาก

อาการป่วยบนที่สูงหรืออาการแพ้ที่สูง (high altitude sickness) เกิดจากการที่ร่างกายไม่คุ้นเคย และปรับตัวไม่ทัน เนื่องจากขึ้นไปอยู่ในพื้นที่สูงและมีออกซิเจนในบรรยากาศต่ำ ซึ่งกลไกของร่างกายในการช่วยเพิ่มออกซิเจนคือ การหายใจให้เร็วขึ้น ทำให้ได้ออกซิเจนมากขึ้น บางคนเลือกการกินยา Diamox (มีฤทธิ์ขยายหลอดเลือด ขับปัสสาวะ สามารถลดความดันในลูกตา ใช้รักษาโรคต้อหิน) เพื่อรักษาอาการดังกล่าว แต่เนื่องจากยาเหล่านี้เป็นกลุ่มยา ซัลฟา (บางคนแพ้ยากลุ่มนี้) มีผลข้างเคียงค่อนข้างมาก รวมทั้งอาการแพ้ยา เช่น  ผื่นขึ้น, ลมพิษ, แน่นหน้าอก, ปลายนิ้วมือ – นิ้วเท้าและริมฝีปาก มีอาการชา

                หงจิ่งเทียน (红景天) (Rhodiola rosea) เป็นสมุนไพรที่ทรงคุณค่าในเขตทิเบต ทั้งยังถูกขนานนามว่าเป็นสิ่งมีค่าของการแพทย์ทิเบต (藏医之宝) เป็นสมุนไพรที่ชาวพื้นเมืองนำมาใช้แก้อาการที่เกิดจากการป่วยบนที่สูง เนื่องจากปริมาณออกซิเจนต่ำ รวมถึงใช้ในการเสริมเพิ่มพลังและป้องกันโรคต่างๆ มีการร่ำลือกันว่ากษัตริย์คางซี (康熙帝) (ค.ศ. 1654 – 1722) และกษัตริย์เฉียนหลง (乾隆帝) (ค.ศ.1711 – 1799) แห่งราชวงศ์ชิง ก็ทรงเสวยอยู่เป็นประจำ จนทำให้มีพระชนมายุยืนยาว  

หงจิ่งเทียน (红景天) มีประวัติการใช้มานานกว่า 1,000 ปี เป็นพืชสมุนไพรที่มีแหล่งกำเนิดในภูมิประเทศที่เป็นภูเขาสูงและอากาศหนาว สูงกว่าระดับน้ำทะเล 3,500 – 5,000 เมตร เป็นสมุนไพรที่อยู่สูงสุดใกล้กับสวรรค์ชั้นฟ้า บางครั้งจึงถูกเรียกว่า “หญ้าหรือสมุนไพรฟ้าประทาน” (仙賜草)

ในคัมภีร์สมุนไพร “เสินหนงเปิ่นเฉ่า” (神农本草经) ได้บันทึกคุณสมบัติพิเศษของสมุนไพรนี้ไว้ว่าสามารถรับประทานต่อเนื่องได้ ไม่มีพิษ ทั้งยังมีสรรพคุณในการบำรุงพลังทำให้อายุยืนยาว โดยส่วนที่นำมาใช้คือรากและเหง้า

ฤทธิ์และสรรพคุณ : รสหวาน ขม ฤทธิ์กลาง เข้าเส้นลมปราณปอดหัวใจ เป็นยาบำรุงพลัง บำรุงปอด บำรุงสมองและหัวใจ ช่วยดึงรั้งและหยุดเลือด ลดอาการบวม สลายเลือดอุดกั้น

การใช้ทางคลินิก : รักษาอาการพลังพร่อง เลือดอุดกั้น ฟื้นฟูร่างกายภายหลังการเจ็บป่วย แก้อาการแน่นจุกหัวใจ  อัมพฤกษ์ ร่างกายอ่อนเพลีย หอบหืด แก้อาการฟกช้ำจากการบาดเจ็บ ปวดประสาท อาการที่เกิดจากการอยู่ที่สูง

นอกจากนี้ยังมีบันทึกของแพทย์ทิเบตได้กล่าวถึงสรรพคุณของ หงจิ่งเทียน (红景天) ในการแก้อาการไอหรือขากเป็นเลือด ปอดอักเสบ และตกขาวในสตรีอีกด้วย