เกร็ดความรู้เกี่ยวกับ “เส้นผม”

มีวัฒนธรรมและความเชื่อหลายๆประการเกี่ยวกับเรื่องของเส้นผมกับแพทย์แผนจีน ที่จะนำมาเล่าสู่กันฟัง

การแต่งงานกับเส้นผมของคู่บ่าวสาว

                พิธีแต่งงานของคนจีน ก่อนที่ทั้งสองฝ่ายของคู่บ่าวสาวจะได้ดื่มเหล้าชนแก้วเฉลิมฉลองกัน จะมีพิธีการนำเอาส่วนของเส้นผมของคู่บ่าวสาวมาวางรวมกัน เพื่อบ่งบอกถึงความผูกพันของหัวใจชั่วนิรันดร (永结同心)

                คนโบราณให้ความสำคัญกับเส้นผมเป็นอย่างยิ่ง เป็นสัญลักษณ์แสดงถึงกฎกติกาทางสังคมและวัฒนธรรม ชั่วชีวิตของคนๆหนึ่งจะไม่ยอมตัดเส้นผมทิ้งแบบง่ายๆ การตัดเส้นผมทิ้งต้องมีความหมายที่สำคัญต่อชีวิต และการแต่งงานก็ถือเป็นเรื่องสำคัญของชีวิตเรื่องหนึ่ง แสดงถึงชีวิตคู่ ชีวิตใหม่ ครอบครัว และความเจริญรุ่งเรือง

                เส้นผมเป็นสิ่งแสดงถึงความสมบูรณ์ของจิงของไต เป็นส่วนเกินของเลือดหัวใจ (肾之精华 心之血余) การอยู่ด้วยกันของหนุ่มสาวคือการเชื่อมสัมพันธ์ของเลือดและสารจิง (精血的结合) (ผู้หญิงเกี่ยวข้องกับเลือด ผู้ชายเกี่ยวข้องกับสารจิง) การนำเส้นผมของทั้งสองฝ่ายมารวมกัน(结发夫妻) คือการเอาจิงของผู้ชายและเลือดของผู้หญิงมารวมกันนั่นเอง รวมถึงการก่อกำเกิดชีวิตใหม่

                เส้นผมยังเป็นสิ่งที่ไม่เน่าเปื่อยไปกับกาลเวลา บ่งบอกถึงชีวิตคู่ – ความรักที่ต้องดำรงอยู่ด้วยกันตราบชั่วนิรันดร

การโกนผมนักโทษ

                เส้นผม คือสัญลักษณ์สารจิงและเลือดที่พ่อแม่ให้มา (สารจิงของพ่อกับเลือดของแม่) เป็นสิ่งที่ต้องรักษาไว้ ไม่ให้ถูกทำลาย คนที่เป็นนักโทษหรือผู้กระทำผิด ต้องโกนศีรษะ ซึ่งมีนัยยะว่าเป็นการเตือนสติ คนที่ไม่มีความรัก ความกตัญญู ประพฤติตนไม่ดี ไม่มีรากฐานจากพ่อแม่ ขณะที่ไม่มีผมบนศีรษะก็เสมือนไม่มีพ่อแม่ผู้ให้กำเนิด เขาจะต้องเริ่มต้นชีวิตในคุกด้วยความไตร่ตรอง แก้ไขความผิด  เส้นผมที่กำลังจะงอกมาใหม่เสมือนกับชีวิตใหม่ของเขาที่จะออกมาพร้อมกับความดีงามและเสรีภาพที่จะเกิดขึ้น

                เช่นเดียวกับการสูญเสียบิดามารดาของคนจีน ซึ่งลูกๆจะต้องโกนศีรษะในพิธีศพ เพื่อแสดงถึงความสูญเสียผู้ให้กำเนิด

การปล่อยผมกับการเกล้าผม

                ผู้หญิงจีนโบราณ เมื่ออายุ 15 ปีบริบูรณ์ จะมีการรวบผมแล้วใช้ปิ่นปักผมเสียบไว้ เริ่มต้นตั้งแต่ปีที่เริ่มมีประจำเดือนครั้งแรก บ่งบอกว่า หญิงนั้นอยู่ในวัยเจริญพันธุ์แล้ว ไม่เหมาะที่จะปล่อยผมแบบสบาย เช่นเดียวกับการใช้ชีวิตเสรี ไม่สำรวม อิสระเหมือนตอนเด็กๆ อายุเพิ่ม 1 ปี จะเสียบปิ่นติดผมเพิ่ม 1 อัน

                ผู้ชายอายุ 20 ก็จะไม่ปล่อยผมเหมือนเด็กๆ จะเกล้าผมมวยแล้วใช้ปิ่นปัก 1 อัน เอาผ้าห่อไว้เป็นเหมือนมงกุฎครอบ บ่งบอกถึงความเป็นผู้ใหญ่ ที่ต้องสำรวม เข้มงวดตัวเอง รับผิดชอบ ไม่เสเพล ควบคุมเรื่องทางเพศ    

             เส้นผมเกี่ยวข้องกับสารจิงในผู้ชาย เกี่ยวข้องกับเลือดในผู้หญิง เป็นตัวแทนของการปฏิสนธิและกำเนิดชีวิตใหม่…เส้นผมนอกจากจะสะท้อนถึงความสมบูรณ์ของร่างกายแล้ว ยังเป็นสัญลักษณ์ของชีวิตและพิธีกรรมต่างๆในสังคมจีนอีกด้วย