การนอนหลับที่ดี ต้องมีคุณภาพ

การนอนหลับที่ดีต้องเป็นการนอนหลับที่ลึก จึงจะเป็นการนอนหลับที่มีคุณภาพ บางคนหลับๆ ตื่นๆ ตกใจตื่นง่าย แม้มีเสียงรบกวนจากภายนอกเพียงเล็กน้อย บางคนนอนหลับแต่ฝันตลอดทั้งคืน (เป็นการหลับตื้น ไม่มีคุณภาพ) ลักษณะของความฝันก็บ่งบอกภาวะสุขภาพร่างกาย และจิตใจได้เหมือนกัน

มาดูกันว่า คุณเป็นคนหลับตื้นหรือหลับลึก และหลับมีคุณภาพหรือไม่
1. ใช้เวลาเข้าสู่การหลับเร็วหรือไม่ บางคนพอล้มตัวนอนก็หลับทันที ถือว่าเป็นคนหลับได้เร็ว
2. กลางคืนหลับรวดเดียวถึงเช้า ไม่มีการตื่นนอนตอนกลางดึก เรียกว่าหลับได้ตลอดคืน
3. ไม่ค่อยฝัน เวลาตื่นนอน มักจะจำเรื่องราวในความฝันไม่ได้
4. หลังตื่นนอน รู้สึกร่างกายผ่อนคลายทั่วตัว สดชื่นมีชีวิตชีวา เรียกว่าตื่นนอนแล้วรู้สึกสดชื่น
5. ช่วงกลางวัน รู้สึกทำงานมีประสิทธิภาพ สมองปลอดโปร่ง
ถ้าการนอนหลับของเราเข้าอยู่ในเกณฑ์ 5 ข้อ มากที่สุด แสดงว่าการนอนหลับมีประสิทธิภาพ มีการหลับลึก

ช่วงเวลาของการฝันก็สำคัญ?
  – ช่วงเวลา ๐๑.๐๐-๐๓.๐๐ น. พลังวิ่งเส้นลมปราณตับ ตับในทางแพทย์จีน เกี่ยวข้องกับจิตสำนึกด้านความมีเหตุมีผล ความมีสติ (肝魂跟理智,理性相关) การฝันในช่วงดังกล่าว จึงมักเป็นเรื่องราวที่เกี่ยวข้องกับเหตุและผล
 – ช่วงเวลา ๐๓.๐๐-๐๕.๐๐น. พลังวิ่งเส้นลมปราณปอด ปอดในทางแพทย์จีน เกี่ยวข้องกับสัญชาตญาณ (肺魄跟本能相关) การฝันในช่วงดังกล่าว จึงมักเกี่ยวข้องกับเรื่องของสัญชาตญาณ

คนช่างฝัน : ฝันมากในขณะนอนหลับ บ่งบอกอะไร?
แพทย์แผนจีนอธิบายเรื่องการฝันมากในขณะนอนหลับ มีสาเหตุจากไฟ เนื่องจากยินพร่องรบกวนบริเวณศีรษะ (虚火扰头)  ถ้าปัจจัยหรือพลังของธรรมชาติแวดล้อม ของธาตุใดธาตุหนึ่งมากเกินไป หรือน้อยเกินไป จะส่งผลกระทบต่ออวัยวะภายใน ซึ่งมีการสังกัดธาตุที่แน่นอนเช่นกัน
คนที่มีธาตุทองมาก จะเกี่ยวข้องกับโลหะ อาวุธ และเกี่ยวข้องกับอวัยวะปอด จะฝันเห็นโลหะ อาวุธยุทโธปกรณ์บ่อยๆ
คนที่ธาตุไฟมากเกินไปจะเกี่ยวข้องกับหัวใจ จะฝันร้าย ฝันแต่เรื่องต่อสู้ ผจญภัย การสู้รบดุเดือด
คนที่พลังกระจายอยู่ด้านบนมากกินไป จะฝันเห็นเกี่ยวกับการบิน การลอย มักเกี่ยวข้องกับคนที่มีบุคลิกทำอะไรต้องสมบูรณ์แบบ วางตัวสูง ดูแคลนผู้อื่นว่าไม่สมบูรณ์เรียบร้อยเหมือนตน มองคนอื่นต่ำกว่าตนเอง ทำให้พลังในตัวของเขามักจะลอยสูงอยู่เบื้องบนเสมอ
คนที่หิวจัด อดอยาก ก็มักจะฝันถึงคนอื่นหยิบยื่นสิ่งของให้ตนเอง
คนที่อิ่มจัด ก็มักจะฝันว่า หยิบยื่นสิ่งของให้คนอื่น

ทำไมคนเราจึงต้องฝัน
ทฤษฎีของ ซิกมันด์ ฟรอยด์ (Sigmund Freud) นักจิตวิทยาชาวออสเตรีย ได้กล่าวถึงเรื่องของความฝัน เป็นการแสดงออกของการเก็บกดภายใต้จิตสำนึกของคนเรา ซึ่งเกี่ยวข้องกับพื้นฐานสัญชาตญาณทางเพศ เพื่อการดำรงชีวิตและความตายเป็นหลัก การวิเคราะห์ความฝันจึงอาศัยแนวคิดพื้นฐานนี้มาอธิบาย เช่น
– ถ้าฝันเห็นน้ำ หมายถึง เกี่ยวข้องกับการเกิด
– ถ้าฝันเห็นต้นไม้ใหญ่ หมายถึง เกี่ยวข้องกับทางเพศ
– ถ้าฝันถึงไปท่องเที่ยว หมายถึง เกี่ยวข้องกับความตาย
ในทัศนะแพทย์แผนจีน กล่าวถึงความฝันในมุมมองที่แตกต่างจาก ซิกมันด์ ฟรอยด์ อย่างมาก เช่น

การฝันเห็นน้ำ หมายถึงร่างกายของผู้ฝันมีภาวะยินมากเกินไป (阴气过盛) ฝันประเภทนี้มักเกี่ยวข้องกับการตกใจกลัว เนื่องจาก น้ำเกี่ยวข้องกับไต ไตควบคุมอารมณ์ตกใจและกลัว ตามทฤษฎีปัญจธาตุ (五行学说)
    
การฝันเห็นไฟ เห็นตัวเองอยู่ในบ้านที่มีไฟไหม้ แสดงว่า พลังหยางของผู้ฝันลอยอยู่ด้านนอกมาก หรือเริ่มมีความร้อน มีไข้ภายในร่างกาย

พลังสิ่งแวดล้อมก็มีผลต่อลักษณะความฝัน พลังธรรมชาติรอบตัวสามารถแบ่งสังกัดเป็นปัญจธาตุได้เช่นกัน เช่น ความร้อน ความเย็น ความชื้น ความแห้ง ลม รวมถึงสิ่งแวดล้อมอื่นๆ ไม่ว่าแสง สี เสียง คน ภูมิประเทศ ก็มีการสังกัดปัญจธาตุที่แน่นอน คือ ไม้ ไฟ ดิน ทอง (โลหะ) น้ำ เช่นเดียวกัน

คนที่มีภาวะจิง และสารน้ำในร่างกายพร่อง เกิดความร้อนขึ้นสู่เบื้องบน อันเนื่องจากสาเหตุต่างๆ เช่น การนอนดึกเป็นประจำ ความเครียด การใช้ความคิดต่อเนื่องโดยไม่หยุดพัก การใช้สายตากับแสงไฟนานๆ  การนอนหลับไม่ดี หลับไม่พอ รวมทั้งการใช้สมุนไพร หรืออาหารที่เป็นฤทธิ์หยางบำรุงมากเกินไป ฯลฯ

ความร้อนในร่างกายที่มากเกินไป ทำให้เกิดไฟสู่เบื้องบนไปรบกวนบริเวณศีรษะรวมถึงสมอง ซึ่งเป็นบริเวณที่มีหยางมากที่สุดของร่างกาย ทำให้สมองถูกรบกวนจากพลังหยาง หรือไฟตลอดเวลา แม้ในขณะหลับ เสมือนการกระตุ้นให้สมองทำงาน จึงเกิดความฝันขึ้น
บางคนฝันแล้วตกใจตื่น  มานอนต่อยังสามารถฝันเรื่องราวที่ต่อเนื่องได้  เหมือนกับดูละครโทรทัศน์ตอนต่อไปแบบไม่ติดขัด

การฝันมากทำให้การพักผ่อนไม่ได้คุณภาพ จะยิ่งทำให้สมองเสื่อมได้เร็วขึ้น ความจำถดถอย ยิ่งไปซ้ำเติมภาวะไฟพร่องในร่างกายให้รุนแรงขึ้น สารจิงของไตซึ่งมีหน้าที่ควบคุมภาวะยินของร่างกาย ก็จะเหือดแห้งทำให้ร่างกายเสื่อมชราเร็วขึ้น การรักษาภาวะฝันมากผิดปกติ นอกจากจะใช้ยาที่ช่วยให้หลับสงบ หยางและไฟของตับที่กำเริบแล้ว ยังต้องบำรุงยินของไต และปรับเปลี่ยนวิถีชีวิตหลายๆ ด้านควบคู่กันไป

สรุป ปัญหาการนอนหลับ นอกจากจะนอนไม่หลับแล้ว การนอนหลับที่ไม่มีคุณภาพ (เสมือนกับไม่ค่อยได้หลับ) โดยเฉพาะการหลับๆ ตื่นๆ และการฝันมากเกินไปขณะนอนหลับ เนื้อเรื่องการฝัน เวลาที่ฝัน ล้วนมีนัยสำคัญในการบ่งบอกจิตใต้สำนึกและภาวะสมดุลของร่างกาย

สิ่งที่คนเฒ่าคนแก่ ปู่ย่าตายาย แนะนำกันมีหลายอย่าง เช่น
     –    การปิดไฟให้สนิทตอนนอน อย่านอนหลับคาโทรทัศน์ ปล่อยให้โทรทัศน์ดูเรา
     –    สวดมนต์ไหว้พระ ทำใจให้สงบก่อนนอน จะทำให้นอนหลับสนิทได้ดี
     –    การไม่ดูภาพยนตร์ที่ตื่นเต้น สยองขวัญ บู๊ล้างผลาญ ฆาตกรรมซ่อนเงื่อน หรือมีลักษณะกระตุ้นอารมณ์ รวมถึงการเล่นเกมต่างๆ ช่วงก่อนนอน เพราะจะทำให้ไม่สงบและเก็บไปฝัน
     –    การขับกล่อมเด็กเล็กๆ ด้วยเพลง และการปลอบฝันด้วยคำพูด การห่มผ้าให้เด็กเล็กก่อนนอน ล้วนมีผลทางจิตวิญญาณต่อการนอนหลับที่ดีทั้งสิ้น
คนเราถ้านอนหลับได้เร็ว หลับลึกตลอดคืน ฝันแต่น้อย ตื่นนอนมาแล้วกระปรี้กระเปร่า มีชีวิตชีวา เป็นสิ่งบ่งบอกคุณภาพชีวิตที่ดีที่สำคัญมาก เป็นสิ่งที่จับต้องได้ลองสำรวจตัวเองดูซิครับ!