Month: May 2022

โสมคน (人参) เป็นสมุนไพรจีนที่ได้รับการกล่าวขานและมีประวัติเรื่องราวที่ใช้ในการรักษาโรคและช่วยชีวิต มายาวนานกว่า 4000 ปี ยาบำรุงอย่างแรงของสมุนไพรจีน 3 อย่าง (三大补品) ที่ได้รับสมญานามว่า “ราชาแห่งสมุนไพร” (百草之王) ได้แก่ โสมคน (人参), เขากวางอ่อน (鹿茸), ราแมลง (ตงฉงเซี่ยเฉ่า : 冬虫夏草) และสมุนไพร 4 อย่างที่ได้รับสมญานามว่า “สุดยอดหญ้า (สมุนไพร) เทวดา ทั้ง 4” (四大仙草) ได้แก่ โสมคน (เหรินเซิน : 人参 ), โส่วอู (首乌), หลิงจือ (灵芝), ราแมลง  (ตงฉงเซี่ยเฉ่า : 冬虫夏草)    เรื่องราวของโสมคน มีเรื่องราวที่กล่าวถึงโสมคนมากมาย เช่น โสมที่มีอายุพันปีจะกลายรูปร่างคล้ายเด็กเล็กๆ วิ่งได้ กระโดดได้ พูดได้ หัวเราะได้ อีกทั้งยังมีความฉลาดมาก …

โสมคน (เหรินเซิน 人参) 1 ใน 4 สมุนไพรเทวดา Read More »

กล้วยหอมเป็นผลไม้เมืองร้อน พบได้ทางตอนใต้ของประเทศจีน เช่น มณฑลฝูเจี้ยน กวางตุ้ง ยูนนาน กล้วยหอมสุกมีส่วนประกอบของแป้งร้อยละ 0.5 โปรตีนร้อยละ 1.3 ไขมันร้อยละ 0.6 น้ำตาลร้อยละ 11 นอกจากนี้ยังมีวิตามิน เอ บี ซี อี แคลเซียม ฟอสฟอรัส เหล็ก รวมถึง 5-ไฮดร็อกซีทริปทามีน (5-hydroxytryptamin) นอร์อะดรีนาลิน (noradrenaline) และโดพามีน (dopamine) ในปริมาณเล็กน้อย ในทัศนะแพทย์แผนจีน กล้วยหอมมีรสหวาน ฝาดเล็กน้อย รสเย็นมาก เข้าเส้นลมปราณ ปอด และลำไส้ใหญ่ สรรพคุณ 1. เนื่องจากฤทธิ์เย็นและเข้าเส้นลมปราณปอด จึงมีการนำกล้วยหอมมาใช้รักษาโรคร้อน กระหายน้ำ (การถ่ายทอดสดกีฬาเทนนิสจากต่างประเทศ มีนักกีฬาระดับโลกหลายคนช่วงพักระหว่างการแข่งขัน หยิบกล้วยหอมขึ้นมากิน) แผลอักเสบ บวม แก้เมาเหล้า ไอเรื้อรัง 2. เข้าเส้นลมปราณลำไส้ใหญ่ ทำให้ลำไส้ใหญ่ไม่แห้ง แก้ท้องผูก ถ่ายเป็นเลือด 3. …

กล้วยหอม ในทัศนะแพทย์แผนจีน Read More »

เรื่องของความผิดปกติของการนอนหลับ ไม่ว่าจะเป็นการนอนไม่หลับ ฝันบ่อย การหลับมากผิดปกติ แพทย์แผนจีนมองว่ามีความเกี่ยวข้องสัมพันธ์กับอวัยวะภายในของร่างกายทั้งสิ้น การรักษาภาวะดังกล่าวจึงต้องใช้หลักการปรับสมดุลตามสภาพปัญหาของแต่ละบุคคล แพทย์แผนจีนอธิบายว่า “พลังเว่ยชี่เคลื่อนออกสู่ภายนอก(เส้นลมปราณหยาง)ก็ทำให้ตื่น  พลังเว่ยชี่เคลื่อนเข้าสู่อวัยวะภายใน ก็ทำให้นอนหลับ” （卫气行于阳则寤，卫气行于阴则寐  ） ช่วงกลางวัน ธรรมชาติของพลังแสงอาทิตย์จะส่งเสริมการขับเคลื่อนพลังเว่ยชี่ （卫气）ของร่างกายออกสู่ภายนอก  ช่วงกลางวันคนส่วนใหญ่จึงมีการตื่นนอนและความกระปรี่กระเปร่า ช่วงเวลากลางคืนพลังเว่ยชี่（卫气）จะเคลื่อนไหวกลับเข้าสู่ภายใน  ทำให้ร่างกายภายนอกขาดความตื่นตัวเข้าสู่ภาวะง่วงเหงาหาวนอนอยากจะหลับ กล่าวสำหรับคนที่มีภาวะง่วงนอนและหลับมากผิดปกติ มักพบในคนอ้วนคนอ้วนซึ่งจำแนกตามศาสตร์แพทย์แผนจีนที่พบบ่อยมีอยู่ 2 ประเภท 1． คนอ้วนประเภทเสมหะความชื้นภายในตกค้างสะสม （痰湿内盛） เนื่องจากระบบม้ามอ่อนแอ ทำหน้าที่ในการย่อยและลำเลียงอาหารได้ไม่ดี หรือเรียกว่าพลังส่วนกลางพร่อง  ทำให้การลำเลียงสารอาหารที่ย่อยสลายไปสู่ส่วนบนไม่ดีพอ โดยเฉพาะหลังรับประทานอาหารอิ่มใหม่ๆ พลังเว่ยชี่（卫气）ที่อยู่ภายนอกจะถูกดึงจากภายนอกเพื่อไปช่วยในการย่อยดูดซึมและลำเลียงอาหารทำให้พลังที่ผิวภายนอกลดลงอย่างมาก   ผลที่ตามมาคือเกิดการง่วงนอน ผู้ป่วยกลุ่มนี้มักมีอาการอื่น ๆ ร่วมเช่น สีหน้าไม่ค่อยมีชีวิตชีวา ศีรษะและหนังตาจะหนักๆ  หน้าอกหน้าท้องมักจะแน่นอึดอัด เบื่ออาหาร อาหารไม่ย่อย  2． คนอ้วนประเภทหยางหัวใจและไตพร่อง （心肾阳虚) ขาดพลังความร้อน-ทำให้เกิดความอบอุ่นกับร่างกายผู้ป่วยมักมีใบหน้าขาดความมีชีวิตชีวา อ่อนเพลีย ไม่ค่อยอยากจะเคลื่อนไหวหรือออกกำลังกายเพราะเหนื่อยง่าย แขนขามักจะเย็น ชีพจรเล็ก ไม่มีกำลัง ร่างกายอ่อนแอ เมื่อพลังโดยรวมของร่างกายน้อยลง พลังเว่ยชี่（卫气） เกี่ยวข้องกับการตื่นตัวและการใช้ขับเคลื่อนกิจกรรมการดำเนินชีวิตในภาวะปกติก็น้อยลงด้วย  จึงทำให้เกิดอาการง่วงนอนตลอดเวลา  ผู้ป่วยกลุ่มนี้มักเป็นคนที่มีโรครุนแรงมาก่อน แล้วไม่รับการดูแลฟื้นฟูที่ดีพอ …

อาหารสมุนไพรจีน สำหรับ ภาวะง่วงนอนและหลับมากผิดปกติ Read More »

ไตในความหมายแพทย์จีน มีความหมายที่กว้างไม่ได้หมายถึงอวัยวะไต โรคเกี่ยวกับไตจึงไม่ได้หมายถึงไตอักเสบหรือไตวายเรื้อรัง  แต่ครอบคลุมถึงต่อมหมวกไต ระบบฮอร์โมน ระบบสืบพันธุ์ ระบบทางเดินปัสสาวะ ภาวะยินหยาง (ร้อนเย็นของระบบต่างๆของร่างกาย) ระบบประสาทอัตโนมัติ ฯลฯ อาหารสุขภาพที่จะแนะนำในบทความนี้จะมุ่งเน้นไปที่ผู้ป่วยโรคไตวายเรื้อรัง ในทัศนะแผนปัจจุบัน คือ ภาวะที่ไตสูญเสียหน้าที่อย่างเรื้อรัง ทำให้เกิดการคั่งของของเสียและน้ำ การทำงานของไตลดลงเหลือตั้งแต่ 25%-50%  ซึ่งเป็นผลต่อเนื่องจากโรคประจำตัว  เช่น เบาหวาน  ความดันโลหิตสูง  กรวยไตอักเสบเรื้อรังและไขมันในเลือดสูง เป็นระยะเวลานานๆ  แม้ว่าผู้ป่วยบางรายจะอยู่ระหว่างการรักษาโดยการ ” ล้างไต ”  โดยเครื่องไตเทียม หรือ ใช้การล้างไตโดยผ่านทางช่องท้อง   การดูแลสุขภาพโดยการปรับเรื่องของอาหารปริมาณโปรตีน  แร่ธาตุ เช่น  โซเดียม  โพแทสเซียม  แมกนีเซียม , ฟอสฟอรัส  เพื่อลดผลที่ข้างเคียงจากการฟอกเลือดรวมถึงลดอาการต่างๆ จากภาวะเสียสมดุลของสารอาหารในร่างกาย เสริมบำรุงโปรตีนให้พอ   แต่ต้องควบคุมไม่ให้มากเกินไป  เพื่อเป็นการลดการทำงานของไต ป้องกันภาวะฟอสเฟตสูง  กรณีที่ไขมันในเลือดสูงให้หลีกเลี่ยงการรับประทานโปรตีนจากสัตว์ เลือกรับประทานโปรตีนจากปลา งดเว้นการรับประทานอาหารประเภทไขมัน หรือ อาหารรสหวานจัด  ควบคุมอาหารรสเค็ม ผงชูรส ซอส  น้ำปลา เกลือ กินอาหารรสธรรมชาติ  ไม่ปรุงแต่ง …

อาหารสุขภาพสำหรับ ผู้ป่วยโรคไต Read More »

ภาวะซึมเศร้า มักมีการแสดงออกหลายอาการหรือเป็นกลุ่มอาการ เช่น มีความภูมิใจในตัวเองลดลง  ขาดความสนใจในกิจวัตรประจำวัน   มักครุ่นคิดหรือรู้สึกถึงความไม่มีคุณค่า  ความเสียใจ หรือรู้สึกผิดอย่างไม่มีเหตุผล หมดหวัง สมาธิแย่ลง นอนไม่หลับ  ความจำสั้น  แยกตัวออกจากสังคม  ความต้องการทางเพศลดลง  บางรายมีความคิดเกี่ยวกับความตายหรือการฆ่าตัวตาย แพทย์แผนจีนให้ความสำคัญของภาวะทางอารมณ์ที่มากระทบอย่างรุนแรงหรือยาวนาน จะมีผลต่อกลไกการเคลื่อนไหวของพลัง ทำให้เป็นผลร้าย กระทบต่ออวัยวะภายในที่แน่นอน  เช่น อารมณ์โกรธทำลายตับ, อารมณ์วิตกกังวลทำลายม้าม,   อารมณ์ดีใจทำลายหัวใจ อารมณ์เศร้าโศกเสียใจทำลายปอด อารมณ์กลัวทำลายไต ภาวะทางอารมณ์  โดยเฉพาะอารมณ์เก็บกดหงุดหงิด   จากการคิดกังวลมากเกินปกติ  จะเกิดการติดขัดของการไหลเวียนพลังของอวัยวะตับ   นานเข้าเกิดการเปลี่ยนแปลงเป็นความร้อน   และนำไปสู่ภาวะทางจิตเป็นลักษณะของความซึมเศร้าที่มีแนวโน้มไปทางเก็บกด ไม่แสดงออก  หดหู่ซึ่งเป็นด้านยิน  หรือแนวโน้มไปทางคลุ้มคลั่ง  โวยวายซึ่งจัดเป็นด้านหยาง  ภาวะทางอารมณ์มีผลต่ออวัยวะภายในหลายอวัยวะ  มีอาการแสดงออกหลายอาการหรือเป็นกลุ่มอาการ   แพทย์แผนจีน  เรียก ภาวะซึมเศร้าว่า อื่อวี่เจิ้ง （抑郁症 ) เป็นผลจากอารมณ์ที่ไม่ได้รับการระบาย  ตับเป็นอวัยวะที่มีหน้าที่ในการเก็บเลือดและระบายพลังและเลือด    ในกรณีที่ร่างกายต้องการใช้พลังและเลือดเพิ่มเติม    เพื่อการปรับเปลี่ยนอารมณ์ในการตอบสนองต่อสิ่งเร้า   พลังตับที่ไม่ถูกระบายหรือกลไกพลังติดขัด เรียกว่า พลังตับอุดกั้น  การแก้ไขคือต้องให้มีการระบายพลังตับ  ขณะเดียวเดียวกันยังต้องเสริมบำรุงพลังของม้าม (ช่วยการย่อยและดูดซึม) รวมทั้งการบำรุงหัวใจ  ทำให้จิตใจสงบ กลุ่มอาหารที่มีฤทธิ์ช่วยการย่อยเสริมม้ามช่วยนอนหลับ  คือ  …

แพทย์แผนจีนแนะ อาหารสมุนไพรสำหรับโรคซึมเศร้า Read More »

ด้วยความรู้แผนปัจจุบัน เส้นผมที่มีสีดำ เกิดจากการที่เซลล์ที่ชื่อว่า เมลาโนไซต์(Melanocyte) ที่คอยผลิตเม็ดสีที่โคนรากผมสร้างเม็ดสีผม หรือ เมลานิน (melanin) ได้อย่างเพียงพอ  ผมหงอกเกิดจากเม็ดสีเมลานิน  ลดลงเมื่อสูงวัยขึ้น  จึงทำให้ผมเป็นสีขาว หยาบ และแลดูไม่เป็นประกาย  ผมหงอกที่มักพบในคนสูงอายุเมื่อเกิดแล้วจะอยู่ถาวร  ถ้าผมหงอกทั้งหัว ก็แสดงว่า Melanocyte Stem Cells ที่คอยผลิต เมลาโนไซต์(Melanocyte) ได้ตายหมดแล้ว ส่วนผมหงอกที่กลับดำได้นั้นเป็นผมหงอกที่เกิดจากโรคภายในร่างกาย ถ้ารักษาโรคหายผมจึงกลับดำได้  เช่น โรคโลหิตจาง ภาวะไทรอยด์เป็นพิษ อารมณ์เครียดมาก หรือ หวาดกลัวเฉียบพลัน  รวมถึงจากการขาดสารอาหาร เช่น การขาดวิตามิน บี12   ธาตุทองแดง การขาดไบโอตินซึ่งเป็นวัตถุดิบในการผลิตเม็ดสีเมลานิน (ไบโอตินจะช่วยในคนที่ผมเป็นสีเทาๆดำไม่สม่ำเสมอทั้งเส้น) ผมหงอกก่อนวัยมักไม่มีสาเหตุที่แน่ชัด แต่การอยู่ในสภาพแวดล้อมที่เป็นพิษ  กินอาหารและยาบางชนิด มีความเครียดก็มีผลต่อการมีผมหงอก  โดยเฉพาะกรรมพันธุ์เป็นปัจจัยสำคัญ ซึ่งพบได้บ่อยในครอบครัวที่มีประวัติผมหงอกก่อนวัย การป้องกันผมงอกหรือทำให้ผมดกดำ จึงเน้นที่การดูแลสุขภาพ การพักผ่อน ออกกำลังกาย การรับประทานอาหาร วิตามินเสริม การผ่อนคลายจิตใจ ลดความเครียด  การควบคุมโรคประจำตัว ในทัศนะแพทย์แผนจีน “ผมคือส่วนเกินของเลือด …

อาหารสมุนไพรจีน บำรุงเส้นผมให้ดกดำ Read More »

การนอนหลับที่ดีต้องเป็นการนอนหลับที่ลึก จึงจะเป็นการนอนหลับที่มีคุณภาพ บางคนหลับๆ ตื่นๆ ตกใจตื่นง่าย แม้มีเสียงรบกวนจากภายนอกเพียงเล็กน้อย บางคนนอนหลับแต่ฝันตลอดทั้งคืน (เป็นการหลับตื้น ไม่มีคุณภาพ) ลักษณะของความฝันก็บ่งบอกภาวะสุขภาพร่างกาย และจิตใจได้เหมือนกัน มาดูกันว่า คุณเป็นคนหลับตื้นหรือหลับลึก และหลับมีคุณภาพหรือไม่1. ใช้เวลาเข้าสู่การหลับเร็วหรือไม่ บางคนพอล้มตัวนอนก็หลับทันที ถือว่าเป็นคนหลับได้เร็ว2. กลางคืนหลับรวดเดียวถึงเช้า ไม่มีการตื่นนอนตอนกลางดึก เรียกว่าหลับได้ตลอดคืน3. ไม่ค่อยฝัน เวลาตื่นนอน มักจะจำเรื่องราวในความฝันไม่ได้4. หลังตื่นนอน รู้สึกร่างกายผ่อนคลายทั่วตัว สดชื่นมีชีวิตชีวา เรียกว่าตื่นนอนแล้วรู้สึกสดชื่น5. ช่วงกลางวัน รู้สึกทำงานมีประสิทธิภาพ สมองปลอดโปร่งถ้าการนอนหลับของเราเข้าอยู่ในเกณฑ์ 5 ข้อ มากที่สุด แสดงว่าการนอนหลับมีประสิทธิภาพ มีการหลับลึก ช่วงเวลาของการฝันก็สำคัญ?  – ช่วงเวลา ๐๑.๐๐-๐๓.๐๐ น. พลังวิ่งเส้นลมปราณตับ ตับในทางแพทย์จีน เกี่ยวข้องกับจิตสำนึกด้านความมีเหตุมีผล ความมีสติ (肝魂跟理智,理性相关) การฝันในช่วงดังกล่าว จึงมักเป็นเรื่องราวที่เกี่ยวข้องกับเหตุและผล – ช่วงเวลา ๐๓.๐๐-๐๕.๐๐น. พลังวิ่งเส้นลมปราณปอด ปอดในทางแพทย์จีน เกี่ยวข้องกับสัญชาตญาณ (肺魄跟本能相关) การฝันในช่วงดังกล่าว จึงมักเกี่ยวข้องกับเรื่องของสัญชาตญาณ …

การนอนหลับที่ดี ต้องมีคุณภาพ Read More »

อาการเจ็บคอ เป็นอาการเจ็บในคอ พบได้จากการอักเสบทั้งเฉียบพลันและเรื้อรังในผู้ป่วยคออักเสบ ทอนซิลอักเสบ ทอนซิลเป็นหนอง แผลอักเสบบริเวณคอ มักมีอาการบวมร่วมด้วย มุมมองแพทย์แผนจีนพบว่า ส่วนใหญ่ของอาการเจ็บคอมาจากปัจจัยก่อโรคภายนอก คือ ลมและความร้อน (อากาศที่เปลี่ยนแปลง) จากภายนอกมากระทบร่างกาย หรือในมุมมองแพทย์ปัจจุบันร่างกายถูกโจมตีจากเชื้อโรค  เช่น  แบคทีเรีย นอกจากนี้ยังเกิดจากเหตุภายใน คือ ไฟของกระเพาะอาหารและไฟของปอดทะลวงพุ่งสู่ด้านบน (เข้าบริเวณคอหอย) หรือจากภาวะยินพร่องเกิดไฟกำเริบ (ร่างกายขาดสารน้ำส่วนลึก ทำให้เกิดความร้อนภายใน) หลักการทั่วไปในการดูแลและป้องการรักษาอาการคอแห้ง รับประทานอาหารที่มีรสจืด เช่น แห้ว , ถั่วเขียว ,หัวไชเท้า รับประทานผักผลไม้ที่มีส่วนประกอบของน้ำในปริมาณมาก   ได้แก่  แตงโม , บวบ ,หน่อไม้ , สาลี่ , แตงกวา รับประทานอาหารหรือสมุนไพรที่มีลักษณะขับลมขับความร้อน ให้ความชุ่มชื่นกับคอหอย   ได้แก่ แห้ว , มะเฟือง รับประทานอาหารหรือสมุนไพรที่มีคุณสมบัติขับระบายไฟของปอดและกระเพาะอาหาร  ได้แก่  มะระ , ดอกสายน้ำผึ้ง , ถั่วเขียว ,หล่อฮั่งก้วย รับประทานอาหารที่มีสรรพคุณเสริมยิน …

อาหารเพื่อสุขภาพ สำหรับอาการเจ็บคอ Read More »

หัวใจในทัศนะแพทย์แผนจีนเปรียบเสมือนพระราชา มีอำนาจควบคุมปกครองทั่วประเทศ (ทุกส่วนของอวัยวะทั้งร่างกาย) ดวงตาเป็นที่รวมของพลังและสารจิงทั่วร่างกาย ความมีชีวิตชีวาภาวะทางจิตวิญญาณจึงสังเกตได้จากดวงตา  “ดวงตาจึงเป็นหน้าต่างของดวงใจ” คัมภีร์หวงตี้เน่ยจิง ได้กล่าวถึงเรื่องของดวงตาไว้ว่าดวงตาสามารถสะท้อนถึงภาวะสารจำเป็นและพลังของร่างกายรวมถึงอวัยวะภายใน กล่าวคือรูม่านตาสะท้อนถึงความสมบูรณ์ของไต ม่านตาส่วนสีดำทำหน้าที่เปิดปิดรูม่านตาสะท้อนถึงภาวะความสมบูรณ์ของไต หลอดเลือดฝอยของดวงตาสะท้อนความสมบูรณ์ของหัวใจกล้ามเนื้อรอบตาที่ช่วยการเปิดปิดดวงตาสะท้อนความสมบูรณ์ของม้าม อวัยวะตับเปิดทวารที่ตา คนตาแห้ง ตาฟาง มีหลายสาเหตุมีทั้งชนิดเฉียบพลัน เช่น ตาแดงจากกระกระทบจากการเปลี่ยนแปลงของอากาศ(การติดเชื้อไวรัส)และตาฝ้าฟางที่ค่อยเป็นค่อยไปเนื่องจากภาวะความเสื่อมพร่อง คนสูงอายุที่อยู่ในวัยเสื่อมมักเกี่ยวข้องกับภาวะพร่องของตับและไต ทำให้เลือดพลังและสารจิงไม่สามารถไปบำรุงที่ตาได้ การรักษาสายตาจึงมุ่งเน้นไปที่การบำรุงตับและไต ตำรับอาหารและเครื่องดื่มสมุนไพร ตำรับที่1 : รักษาตาฝ้าฟางจากโรคตาแดง ส่วนประกอบ ดอกเก๊กฮวย,ใบหม่อนอย่างละ 15 กรัม ถั่วเหลือง 60กรัม น้ำตาลทรายกรวด 30 กรัม วิธีการปรุง เอาถั่วเหลืองแช่ทิ้งไว้ 30นาที แล้วล้างให้สะอาด จากนั้นนำมาต้มรวมกับใบหม่อนเเละดอกเก๊กฮวย(เติมน้ำ 3 ถ้วย) ต้มเหลือ 1 ถ้วย เอากากออกแล้วเติมน้ำตาลกรวด ละลายทั่วถึงจากนั้น แบ่งรับประทานเป็น 2 ครั้งต่อวัน (ถั่วเหลืองไม่จำเป็นต้องต้มให้นุ่ม) สรรพคุณ ดอกเก็กฮวยและใบหม่อนมีสรรพคุณขับพิษขับร้อนพิษจากภายนอกบริเวณตา น้ำตาลทรายกรวด เสริมน้ำทำให้ชุ่มชื้น เพิ่มพลัง ถั่วเหลืองมีสรรพคุณบำรุงและช่วยการขับพิษ …

อาการตาฝ้าฟาง กับอาหารและเครื่องดื่มสมุนไพร Read More »